Không có đức hạnh khiến người ta bại

1. Tài không đủ thì hoài nghi, lo nghĩ nhiều

Mỗi khi có sự việc xảy ra, khi mà năng lực của chúng ta còn hạn hẹp thì không thể quyết đoán được, do vậy cứ hoài nghi, suy nghĩ mãi, tâm không an. Đôi khi cuộc sống có nhiều suy nghĩ một phần là do kiến thức của chúng ta còn nông cạn, cách nhìn hạn hẹp tạo thành. Muốn cải biến thì tốt nhất hãy tranh thủ thời gian nâng cao trí tuệ, khi tầm nhìn được rộng mở ta sẽ hiểu được rằng tương lai chẳng qua chỉ là kết quả của hiện tại, chuyên tâm thật tốt ở hiện tại thì những nỗi bất an, nghi hoặc sẽ được tiêu trừ.

2. Uy không đủ thì hay tức giận

Nhiều khi tức giận là bởi vì cảm thấy mình đang bị lấn lướt, cho nên phải mạnh lên để lôi kéo lại sự chú ý của người khác. Càng như vậy lại càng cho thấy mình thiếu hụt uy tín. Uy tín một người đều là từ đức hạnh mà đến, chẳng ai có thể đấu danh được với người có đức cả. Một người khi đối mặt với bất lợi liền sản sinh tức giận, phẫn nộ thì dễ đánh mất sự tin tưởng từ người khác.

3. Đức hạnh không đủ thì đa ngôn

Kinh Dịch có viết: “Cát nhân chi từ quả, táo nhân chi từ đa”, ý rằng người có uy đức thì ít lời, người gian giảo mới dùng nhiều lời để nói. Người có uy đức lời nói đơn giản ngắn gọn, cũng không bàn luận tùy tiện. Người quân tử ăn nói từ tốn và thận trọng, đó là quý nhân.

Tăng Quốc Phiên đời Thanh đã từng giáo huấn đệ đệ mình rằng: Người thường có hai nhược điểm là ngạo mạn và nói nhiều. Tăng Quốc Phiền thời còn trẻ cũng mắc phải hai lỗi trên và kịp thời sửa chữa. Vào thời tiền đồ của ông đang thuận lợi đã nảy sinh một chút đắc ý. Một lần trong sinh nhật của cha bạn thân của ông đến dự, lúc đó ông vì đắc ý mà khoe khoang, vênh váo với bạn mình, khiến bạn tức giận mà bỏ về. Về sau Tăng Quốc Phiên rất hối hận và kiểm điểm lại mình. Bản thân ông từ chính mình mà tổng kết ra một điều rằng: Không có đức hạnh khiến người ta bại.

4. Lý không đủ thì tranh luận nhiều

Đã là chân lý thì đâu cần nhiều lời phân bua, thời gian rồi sẽ chứng minh điều đúng đắn. Người nắm được Đạo thường tĩnh tại, trong tâm không có tạp niệm, họ không gì không hiểu, nhưng lại ít khi thể hiện ra tài năng của mình.

Trong cuốn Đạo Đức Kinh, Lão Tử viết: “Thiên chi đạo, tổn hữu dư nhi bổ bất túc; nhân chi đạo, tắc bất nhiên, tổn bất túc dĩ phụng hữu dư”. Ý là: Đạo Trời lấy chỗ dư thừa để bù chỗ còn thiếu. Đạo con người thì không như thế, bớt chỗ thiếu thốn để dâng chỗ dư thừa.

Đối với sự phát triển của con người mà nói, tôn vinh sở trường, tránh né sở đoản có lẽ không phải là chuyện xấu. Nhưng điểm đáng quý của con người lại nằm ở việc có thể nhận thức được nhược điểm cả mình mà sửa đổi nó. Khi con người có thể hướng nội mà tìm ra những điều không tốt, thì họ sẽ làm được những thành tựu to lớn trong kiếp nhân sinh.

Minh Hoàng biên dịch
Theo soundofhope